Dialek : Keistimewaan dan Masalahnya

Dialek merupakan bahasa daerah yang dituturkan oleh negeri masing-masing. Dialek merupakan identiti bagi setiap penutur yang dapat menggambarkan jiwa sesuatu bangsa tersebut bak slogan yang dilaungkan kerajaan iaitu "Bahasa Jiwa Bangsa". Keistimewaan yang dimiliki oleh setiap dialek telah membezakan penduduk setiap negeri terutamanya di Malaysia.
Keunikan bahasa dialek ini merupakan kelebihan namun dialek juga mempunyai kekurangan yang menimbulkan masalah yakni dari aspek komunikasi.

Situasi :

Hari ni Cikgu Stylo (CM) keluar bersama kawan ke karnival di Kolej Zaaba UPSI. Tengah berjalan di tapak karnival itu, CM dan seorang kawan lelaki berpakat nak mengenakan seorang lagi kawan yang berlagak. Kami mencabar kawan lelaki ni untuk mendapatkan nombor telefon seorang wanita yang berada di tapak karnival tu. Saya meminta dia dapatkan nombor telefon seorang wanita yang tengah sibuk memilih pakaian di gerai yang berkemungkinan wanita itu berasal daripada Sabah atau pun Sarawak berdasarkan penampilannya. Namun yang menarik minat saya bukanlah nombor telefon perempuan itu tetapi perbualan antara mereka. Perbualan mereka seperti berikut ;

A (kawan CM) : Hurm. Hi.
Wanita : Hai. Ada apa?
A : Tak dah apa. Awak ni pelajar UPSI ke?
Wanita : Ya. awak?
A : Samalah. Saya nak kenal boleh kan?
Wanita : Boleh je. Saya tak kisah.
A : Thanks. Nak panggil apa ni?
Wanita : Just call me Nad.
A : Oh ok. Saya A. Saya suka tengok Nad. Nad ni lawalah.
Wanita : Lawa? Nad tak lawalah. Kan Nad dah tegur awak juga. Kalau Nad lawa Nad memang tak layan dan buat tak tahu je dengan awak tau tak.
A : (Pening) Saya puji Nad ni lawalah. Cantik.
Wanita : Oh maaf. Nad ingatkan awak cakap Nad ni sombong. Lawa dalam bahasa Sarawak maknanya sombong.

Menerusi situasi di atas masalah komunikasi berlaku hanya disebabkan oleh perbezaan makna dalam satu perkataan sahaja. Perkataan lawa dalam kalangan orang di Semenanjung Malaysia bermaksud cantik dan kacak manakala membawa maksud sombong bagi penduduk di Sarawak. Hanya disebabkan satu perkataan sahaja telah menimbulkan kekeliruan dan masalah dalam komunikasi. Bayangkan sekiranya terdapat banyak penggunaan perkataan yang mempunyai makna berlainan mengikut dialek? Sudah pasti akan menyukarkan proses komunikasi tersebut berlaku dengan lancar.

Salah satu peranan komunikasi adalah menyampaikan maklumat. Oleh itu, jika wujudnya masalah ketidakfahaman atau kekeliruan makna seperti situasi di atas, penyampaian maklumat tidak akan dapat dilaksanakan dengan berkesan. Sebagai contoh, perkataan saing di negeri Terengganu dan Kelantan bermaksud kawan manakala mendukung makna bersama-sama bagi penduduk di negeri Johor dan Melaka. Perbezaan makna ini akan mengelirukan penyampai dan penerima maklumat. Hal ini sangat penting terutama kepada bakal-bakal guru yang akan mengajar kelak. Penggunaan bahasa yang difahami oleh semua pelajar di setiap negeri perlu diamalkan agar memudahkan pelajar memahami intipati pembelajaran yang ingin disampaikan. Masalah ketidakfahaman bukan sahaja akan menyukarkan penyampaian maklumat malahan turut membantutkan minat pelajar untuk belajar.

Rentetan daripada masalah itu, kekangan ini dapat diatasi dengan menggunakan bahasa kebangsaan rakyat Malaysia yakni bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar tanpa mengabaikan bahasa dialek negeri dan bangsa masing-masing kerana bahasa itu menunjukkan jati diri sesuatu bangsa. Jika kita ingin melihat bangsa yang bertamadun, lihatlah bahasanya.

Sekian~



*video orang Arab pandai kecek Kelate. Malah tahu membezakan bahasa Standard seperti 'cakap' dan bahasa dialek Kelantan iaitu 'kecek'. Video ni membuktikan masalah komunikasi dapat juga diatasi dengan mempelajari bahasa dialek tersebut. Nak belajar bahasa setiap dialek di Malaysia? Mampu?

P/S : Bilalah CM nak belajar bahasa Suluk ni. Bahasa kaum sendiri pun tak faham. Ni pulak nak belajar dialek negeri lain. Tahu serba serbi lebih baik, tahu serba sedikit baguslah, tak tahu langsung satu kerugian~